Yavuz Can Yazıcı

Destinasyon Pazarlama Organizasyonu, dünyada her ülkede turizm endüstrisinde kabul görmüş İngilizce anlamıyla Destination Marketing Organisation, kısaca “DMO” şeklinde ifade ediliyor. Aynı zamanda Destination Management Organisation şeklinde de tanımlanan DMO, aslında bir destinasyon yönetim tarzını da ifade ediyor. DMO’daki “organizasyon” da destinasyonların yönetim ve pazarlamasını üstlenen kurumsal yapıyı tanımlıyor.

İster yönetim isterse pazarlama anlamıyla yaklaşalım, DMO’lar yapısal ve işlevsel olarak, turizmin gelişmesinde destinasyonlardaki paydaşlar ve yerel halk arasında ortak bir fayda oluşturulmasından sorumludur. DMO’ların var oluş nedenleri, destinasyonlara özgü yerel varlıkların ve kültürlerin korunmaları için hayati ve stratejik bir önem taşıyor.

DMO’lar ziyaretçi çekmek ve turistlere kaldıkları süre boyunca iyi bir deneyim yaşatmak için destinasyonların yönetilmesinden ve pazarlanmasından sorumludur. DMO’ların temel işlevlerinden biri, turistler gelmeden önce destinasyonlardaki yerel yönetimleri ve halkı hazırlamak, turistlerin kaldıkları süre boyunca hizmetlerin aksamadan devam etmesini sağlamaktır.

Aynı zamanda DMO’lar, destinasyonlar için turizm talebini canlandırmada önemli bir rol üstlenir. Hızla dönüşen dünyada gezginlerin değişen beklenti ve eğilimlerini araştırmak ve tespit etmek de DMO’ların görevidir. Elde ettikleri araştırma verilerine dayanarak hareket eden DMO’lar, destinasyonları stratejik olarak doğru konumlandırır ve günümüzün her zamankinden daha zorlu seyahat pazarında daha etkili pazarlama yöntemleri uygulayarak rekabet avantajı yaratır.

İşlevsel olarak değerlendirdiğimizde DMO’da üç temel bileşen önemli rol oynar:

  • Birincisi, turizmin tüm paydaşları ile koordinasyon sağlamak.
  • İkincisi, stratejik planın amaç ve hedeflere uygun bir tarzda uygulanması sürecinde destinasyonlardaki olası krizleri de öngörerek yönetmek.
  • Üçüncüsü ise DMO bileşenine öncülük edecek bütünleşik destinasyon pazarlamasını kesintisiz bir şekilde sürdürmek.

Yukarıdaki tanım ve yorumlar doğrultusunda bir DMO organizasyonu, bağımsız, kâr amacı gütmeyen uzman bir kuruluş olmak durumundadır. Destinasyon bölgesindeki kamu kurumları, özel sektör, meslek ve sektör örgütleri ve turizm akademisyenleri gibi paydaşlardan oluşan bir yönetim kurulu ile yönetilen kapsayıcı ve etkili bir organizasyon yapısında olması, çalışmaların sürekliliği bakımından büyük önem taşır.

Anlaşılacağı üzere DMO, bir turizm destinasyonunu oluşturan tüm unsurların koordineli bir şekilde yönetilmesinden sorumludur. Destinasyonun daha iyi yönetilmesi için bazen çok ayrı olan bu unsurları yakınlaştırmak için stratejik bir yaklaşım sergiler. Birleştirilmiş yönetimler, tanıtım faaliyetleri, ziyaretçi hizmetleri, eğitim ve iş desteğiyle ilgili olarak çakışan işlevlerden ve tekrarlanan çabalardan kaçınmaya ve ele alınmayan yönetim boşluklarını belirlemeye yardımcı olur.

Yönetimsel olarak DMO, nihai olarak bir turizm destinasyonunun rekabet edebilirliğinin ve sürdürülebilirliğinin güvencesi olan, ortak bir amaç doğrultusunda çalışan, birçok organizasyon ve ortak çıkardan oluşan bir koalisyonu gerektirir. DMO’ların rolü, bu ortak hedef doğrultusunda tutarlı bir strateji ile faaliyetleri yönlendirmek ve koordine etmek olmalıdır.

DMO’lar tipik olarak pazarlama faaliyetleri üstlenmiş olsalar da destinasyon geliştirmede stratejik bir lider rolü üstlenirler ve bu anlamda görev alanları çok daha geniştir. Bu rolleriyle her turizm destinasyonunda başarı için hayati bir bileşendir ve DMO’lar destinasyonlar için yol gösterici birer organizasyon işlevi görür.

Destinasyonların bölge-ülke ekonomisine daha fazla katma değer sağlayabilmesi için hazırlanacak DMO projelerinin ilgili tüm tarafların ortak menfaatlerini gözetmesi gerekir. Destinasyonlarla ilgili çekici ve özgün bir hikâye oluşturabilmek için devlet kurumları, yerel yönetimler, siyasi partiler, üniversiteler, özel sektör kuruluşları, yatırımcılar, sivil toplum kuruluşları (STK’lar), esnaf ve yerel halk arasında yakınsama ve paydaş iletişimiyle ilgi bağını güçlü kılacak bir DMO yönetişimi yaklaşımının mutlaka modellenip yönetilmesi gerekir.

*TDGD tarafından hazırlanan “Turizm Temelli Destinasyon Yönetimi” kitabının Destinasyonun gelişmesinde DMO’ların işlevi ve önemi nedir?” bölümünden alınmıştır.